در رابطه با جوشکاری میتوان گفت، دارای حالت های مختلفی است که عبارت است از: جوشکاری مستقیم، جوشکاری تخت، افقی و عمودی و سربالا و… . فردی که جوشکار مبتدی است بهتر است ابتدا کار خود را با حالت تخت شروع کند زیرا این حالت بهترین شرایط برای جوشکاری می باشد. در ادامه با جوشکاری سربالا و تفاوت آن با جوشکاری بالاسر می پردازیم.
جوشکاری سربالا چیست
جوشکاری سربالا یکی از سخت ترین حالت های جوشکاریست. زیرا در این مدل از جوشکاری شما با یک نیروی قدرتمند در طبیعت به نام نیروی جاذبه روبه رو می باشید. به عبارتی جوشکاری با دوقطعه فلزی در بالای سر جوشکار انجام می شود. جوشکار باید برای انجام این کار حالت تعادل خود را حفظ کند تا وسایل فلزی دچار افتادی نشوند. اگر فلز دچار افتادگی گردد می گوییم به اصطلاح درون آن تاج ایجاد شده است. برای جلوگیری از ایجاد این مسئله باید گودال فلزی مذاب را به صورت کوچک نگه داشت.
به عبارتی دیگر در این مدل از جوشکاری، جوشکار باید در حالت معکوس توسط نیروی گرانش قرارگرفته و فلزات رابه پایه ای که مشخص شده متصل نمایند. جوشکاران ماهر توان این را دارند که این کار را بی عیب و نقص انجام دهند.
روش و نحوه آموزش جوشکاری سربالا
در جوش سربالا زیر میله فلزی یک اتصال وجود دارد. برای غلبه به سختی ایجاد شده بهتر است گودالی کوچک را از ماده مذاب پر ومقدار زیادی فلز برای ایجاد همجوشی درون آن قرار دهیم. اگر گودال به جای کوچک بودن بزرگ باشد باید در ابتدا، شعله را در یک لحظه خاموش کرده تا فلز یخ بزند. در این روش باید نکات ایمنی به صورت اصولی رعایت شوند تا فرد دچار آسیب جدی نگردد.
در باره آموزش جوش سر بالا باید گفت که با صرف هزینه همراه است. شعله باید بتواند به سمت جهت ذوب هر دولبه باشد. به عبارتی شعله باید از فلز پشتیبانی کند. میزان گرما باید درون آن کمتر شود به حدی که نه خیلی زیاد و نه خیلی کم باشد.
برای جوشکاری سربالا باید قطعه درحالت نود درجه قرار داشته باشد و الکترود با زاویه ده تا پانزده درجه حرکت خود را انجام دهد. در این حالت می توان گفت یک تکنیک خوب این است که هنگامیکه الکترود به انتهای بافت خود می رسد باید این جوشکاری سریع تر انجام شود. دلیل اینکه باید سریعتر باشد این است که مواد پرکننده در هنگام رسوب کنترل شوند. اگر در این کار خطا داشته باشید ممکن است گودال جوش شما بزرگ تر از حد معمول شده و با مشکل مواجه شوید.
تفاوت جوش سربالا و سرپایین
به طور کلی تفاوت زیادی بین این دو مدل جوش وجود ندارد و تنها تفاوت آن در جهت انجام دادن کار است. به صورتیکه در جوش سربالا انجام کار از پایین ترین نقطه آغاز و تا بالاترین نقطه ادامه پیدا می کند. ولی در جوشکاری سرپایین فعالیت جوشکاری به صورت بالعکس بوده به طوریکه فعالیت جوشکاری از بالاترین نقطه آغاز و به سمت پایین ترین نقطه هدایت می شود. تمام مراحل کار جوشکاری چه به صورت سربالا وچه سرپایین باید مرحله به مرحله انجام شده تا فعالیت به درستی و دقت کافی صورت بگیرد.
انواع حالت های جوشکاری
به صورت کلی جوشکاری در چهار وضعیت انجام می شود. بطوریکه جوشکار بهتر است برطبق وضعیت موجود جوشکاری را به سرانجام برساند. هر کدام از حالت های آن به مهارت ها و توانایی های خاص فرد بستگی دارد. چهار وضعیت عبارتند از: تخت، افقی، عمودی، سربالا. در ادامه به صورت خلاصه به توضیح کوچکی در رابطه با هرکدام از آنها خواهیم پرداخت.
- جوشکاری در حالت تخت: این حالت از جوشکاری ساده ترین حالت است، به طوریکه جوشکاری بر روی سطحی صاف و یکدست انجام می شود.
- جوشکاری در حالت افقی: این حالت از جوشکاری عمود بر محور جوش انجام شده و الکترود درآن زاویه ۴۵ درجه خواهد داشت. اهمیت این جوشکاری در این است که میتوان گوشه ها و شکاف هارا با آن جوش داد.
- جوشکاری درحالت عمودی: در این حالت از جوشکاری، صفحه وجوش به صورت عمود قرار داشته و زاویه الکترود نیز همانند جوشکاری افقی ۴۵ درجه خواهد بود.
- جوشکاری در حالت سربالا: در این وضعیت از جوشکاری به صورتی می باشد که شروع جوش از پایین ترین نقطه و با حرکت به طرف بالا کار جوشکاری انجام وتکمیل می شود.
تفاوت جوشکاری سربالا با جوشکاری بالای سر
جوشکاری به روش سربالا با جوش کاری به روش بالای سر تفاوت هایی دارد. مهمترین این تفاوتها این است که در جوش سربالا فرآیند جوشکاری از پایین ترین نقطه آغاز و تا بالاترین نقطه ادامه پیدا می کند. به طوریکه یکی از سخت ترین حالت های جوشکاری، جوشکاری سربالا می باشد. ولی در جوشکاری بالای سر ممکن است وضعیت های مختلف جوشکاری را بتوان انجام داد. نکته مهم و قابل توجه این است که جوشکار قبل از شروع کار از تجهیزات ایمنی استفاده کند. در واقع میتوان گفت جوشکاری بالای سر بدین شکل است که جوشکار الکترود را بالای سر خود گرفته ومشغول به انجام جوشکاری می شود.
توصیه های ضروری در حین انجام جوشکاری
- تمیزی سطوح اتصال قبل از جوشکاری
- آمادگی لبه های فلز برای جوشکاری
- ایجاد کردن فاصله های مناسب در بین لبه های آماده شده
- نگه داشتن لوله ها به صورت صحیح واصولی
- خال جوش زدن لوله ها با توجه به ابعاد وقطر لوله
نکات ایمنی قبل از انجام کار جوشکاری
- روشن کردن سیستم تهویه کارگاه
- دورکردن اجسام قابل احتراق از محل
- الکترود های داغ را در ظرف مخصوص فلزی قرار دهید.
- زدن ماسک جوشکاری دارای شیشه ای با درجه تیرگی مناسب
در آخر میتوان گفت که کاربردهای جوش سربالا بسیار زیاد می باشد. با یادگیری و انجام آن به صورت اصولی میتوان کار مناسب خود را در صنعت یافت و آن را ادامه داد. جوشکاری همیشه برای اتصال دوقطعه در حالتی ثابت به کار نمی رود و ممکن است با توجه به محیط و نوع کار وقطعه مورد نظر شما را در وضعیت های متفاوتی قرار دهد. جوشکاری از بالا به پایین راحت بوده و با کسب کمی مهارت می توان آن را انجام داد ولی برای جوشکاری سربالا باید فرد تخصص پیداکرده و از ابزار آلات جوش و برش استفاده کند تا بتواند در کمال راحتی و تمرکز این کار را انجام دهد. برای انجام این کار اگر مهارت کافی ندارید بهتر است از یک فرد ماهر کمک بگیرید.
